Zawieszenie działalności gospodarczej a obowiązek składania deklaracji VAT

W toku prowadzonej działalności gospodarczej zdarzają się sytuacje, w których podatnik z różnych przyczyn musi prowadzenie tej działalności przerwać. Nie zawsze czasowa niemożność prowadzenia działalności gospodarczej musi oznaczać konieczność jej likwidacji.

Podatnicy mają prawo do zawieszenia działalności na podstawie przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.). Zawieszenie działalności gospodarczej poprzedzone musi być wnioskiem w tej sprawie, który należy złożyć właściwemu organowi ewidencyjnemu, a w przypadku przedsiębiorców podlegających obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego – właściwemu sądowi rejestrowemu.

Jeżeli zatem podatnik ma potrzebę czasowego przerwania prowadzonej działalności gospodarczej, we wniosku o jej zawieszenie wskazuje okres tego zawieszenia. Może on trwać od 30 dni aż do dwudziestu czterech miesięcy.

W okresie zawieszenia podatnik nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Mimo zawieszenia działalności, podatnik w okresie tym musi wykonywać wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa. Ma m.in. obowiązek regulować zobowiązania powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej. W okresie zawieszenia działalności podatnik może także zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą.

W czasie trwania zawieszenia działalności podatnik ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. Ma również prawo do:

przyjmowania należności a także zbywania własnych środków trwałych i wyposażenia,
uczestniczenia w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej.

Istotnym przywilejem podatników VAT, którzy zdecydowali o czasowym zawieszeniu działalności gospodarczej jest zwolnienie ich z obowiązku składania deklaracji VAT.

Uwaga

W myśl art. 99 ust. 7a ustawy o VAT, czynni podatnicy, którzy zawiesili wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, nie mają obowiązku składania deklaracji VAT za te okresy rozliczeniowe, których dotyczy zawieszenie.

Należy jednak pamiętać, że przywilej ten nie dotyczy wszystkich podatników i nie wszystkich sytuacji.

Zwolnienie z obowiązku składania deklaracji VAT nie dotyczy podatników dokonujących wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów a także dokonujących importu usług lub nabywających towary – w zakresie których są podatnikami.

Warto także podkreślić, że mimo zawieszenia działalności podatnik ma obowiązek złożenia deklaracji za te okresy rozliczeniowe, w których zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej nie dotyczyło pełnego okresu rozliczeniowego.

Przykład

Podatnik złożył wniosek, na podstawie którego zawiesił działalność gospodarczą z dniem 18 listopada 2015 r. Mimo, że od początku listopada nie wykonywał czynności opodatkowanych podatkiem VAT, pierwszym okresem rozliczeniowym, za który nie będzie musiał złożyć deklaracji ze względu na zawieszenie działalności będzie grudzień. Nawet jeżeli deklaracja VAT za listopad byłaby deklaracją "zerową", tj. nieuwzględniającą podatku należnego i naliczonego, podatnik ma obowiązek jej złożenia.

Zwolnienie z obowiązku składania deklaracji w okresie zawieszenia działalności nie dotyczy także okresów rozliczeniowych, za które podatnik jest obowiązany do rozliczenia podatku z tytułu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu oraz za które jest obowiązany dokonać korekty podatku naliczonego.

Przykład

Z dniem 1 grudnia 2015 r. podatnik zawiesił działalność gospodarczą na 8 miesięcy. W deklaracji za grudzień – w myśl art. 89b ust. 1 ustawy o VAT – ma on obowiązek skorygowania podatku naliczonego w związku z nieuregulowaniem należności z faktury, dla której upłynęło 150 dni od ustalonego terminu płatności. Podatnik, mimo zawieszenia działalności gospodarczej ma więc obowiązek złożenia deklaracji VAT i skorygowania podatku naliczonego za ten miesiąc.