Zmiana stawki podatku po przekroczeniu pierwszego progu podatkowego

Zakłady pracy obowiązane są do obliczania i poboru zaliczek na podatek od osób, które uzyskują od nich przychody ze stosunku pracy. Obliczenia zaliczki muszą dokonać z uwzględnieniem odpowiedniej stawki podatku. O tym jaka stawka ma zastosowanie, decyduje wysokość dochodów uzyskanych w danym zakładzie pracy. Jak bowiem stanowi art. 32 ust. 1 updof, zaliczki na podatek za miesiące od stycznia do grudnia wynoszą:

1) za miesiące od początku roku do miesiąca włącznie, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku w tym zakładzie pracy przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali, tj. kwotę 85.528 zł - 18% dochodu uzyskanego w danym miesiącu,

2) za miesiące następujące po miesiącu, w którym dochód uzyskany od początku roku przekroczył wskazaną wcześniej kwotę - 32% dochodu uzyskanego w danym miesiącu.

Co należy rozumieć przez dochód ze stosunku pracy na potrzeby ustalenia zaliczki na podatek, określa art. 32 ust. 2 updof. W myśl tego przepisu, za dochód uważa się uzyskane w ciągu miesiąca przychody ze stosunku pracy oraz zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez płatnika, po odliczeniu:

• kosztów uzyskania przychodów oraz
• potrąconych przez płatnika w danym miesiącu składek na ubezpieczenia społeczne.

Z powołanych przepisów wynika, że do ustalenia czy dochód pracownika przekroczył kwotę 85.528 zł, płatnik musi wziąć pod uwagę tylko dochody ze stosunku pracy, które pracownik uzyskał w danym zakładzie pracy oraz wypłacone przez ten zakład pracy zasiłki z ubezpieczenia społecznego (np. zasiłek chorobowy). Innych dochodów pracownika, nawet jeżeli zostały uzyskane w danym zakładzie pracy, np. z umowy zlecenia czy o dzieło, nie należy brać pod uwagę.

Obowiązek poboru zaliczki według wyższej stawki podatku, tj. 32%, powstaje począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód pracownika uzyskany od początku roku podatkowego przekroczył u danego pracodawcy kwotę 85.528 zł.

Niezależnie od tego czy płatnik oblicza zaliczkę na podatek według stawki 18%, czy 32%, stosuje miesięczne koszty uzyskania przychodów oraz kwotę zmniejszającą podatek (jeżeli jest w posiadaniu oświadczenia PIT-2 złożonego przez pracownika). Następnie zaliczkę zmniejsza o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne pobranej w tym miesiącu przez zakład pracy ze środków podatnika (w wysokości 7,75% podstawy jej wymiaru).

Gdy dochód pracownika przekroczy pierwszy próg podatkowy, płatnik z mocy prawa ma obowiązek poboru zaliczki na podatek według 32% stawki podatku. Oznacza to, że pracownik nie musi składać jakichkolwiek wniosków w tej sprawie.

Do poboru zaliczki według 32% stawki nie dojdzie, jeżeli pracownik złoży płatnikowi oświadczenie wymienione w art. 32 ust. 1a pkt 2 updof. Chodzi tu o oświadczenie, w którym pracownik stwierdzi, że:

• za dany rok podatkowy zamierza opodatkować dochody łącznie z małżonkiem bądź na zasadach określonych dla osób samotnie wychowujących dzieci,
• jego przewidywane, określone w tym oświadczeniu dochody przekroczą górną granicę pierwszego przedziału skali, a
• odpowiednio małżonek lub dziecko nie uzyskują żadnych dochodów z wyjątkiem renty rodzinnej lub dochody małżonka mieszczą się w niższym przedziale skali.

Wówczas zaliczki za wszystkie miesiące roku podatkowego wynoszą 18% dochodu uzyskanego w danym miesiącu.

Pracownik może złożyć oświadczenie o pobór zaliczki w wysokości 18% zamiast 32% w każdym czasie. Przy czym zakład pracy, któremu pracownik złożył takie oświadczenie, pobiera zaliczkę w wysokości 18% dochodu, począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostało złożone oświadczenie. Chcąc zatem, aby zaliczki za wszystkie miesiące roku podatkowego wynosiły 18% dochodu, należy oświadczenie złożyć odpowiednio wcześniej.

Omawiane oświadczenie jest ważne tylko w danym roku podatkowym. Pracownik, który chce, aby zakład pracy stosował mu preferencyjne zasady obliczania zaliczek w latach następnych, powinien oświadczenie takie składać corocznie.

W razie zmiany stanu faktycznego wynikającego ze złożonego oświadczenia, tj. np. utraty przez pracownika możliwości opodatkowania dochodów łącznie z małżonkiem bądź na zasadach określonych dla osób samotnie wychowujących dzieci, pracownik jest zobowiązany poinformować o tym płatnika. W tym przypadku od miesiąca następującego po miesiącu, w którym pracownik przestał spełniać warunki do obniżki zaliczek, zaliczki są pobierane według zasad określonych w art. 32 ust. 1 updof, tj. z uwzględnieniem odpowiedniej stawki podatku zależnej od poziomu dochodów uzyskanych u danego pracodawcy od początku roku.