Przegląd Podatku Dochodowego nr 22 (622) z dnia 20.11.2024

Zaliczka na podatek gdy dochód pracownika przekroczył pierwszy próg skali podatkowej

Płatnik obliczając pracownikowi zaliczkę na podatek, obowiązany jest stosować stawkę podatku adekwatną do wysokości dochodu osiągniętego przez pracownika w danym zakładzie pracy od początku roku. Przypominamy, że przez dochód należy rozumieć uzyskane w ciągu miesiąca przychody ze stosunku pracy oraz zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez płatnika, po odliczeniu:

• kosztów uzyskania przychodów oraz
• potrąconych przez płatnika w danym miesiącu składek na ubezpieczenia społeczne (art. 32 ust. 4 updof).

Zasady stosowania odpowiedniej stawki podatku reguluje art. 32 ust. 2 updof. W myśl tego przepisu zaliczki za miesiące od stycznia do grudnia wynoszą:

1) za miesiące, w których dochód podatnika uzyskany od początku roku od danego płatnika nie przekroczył kwoty 120.000 zł - 12% dochodu uzyskanego w danym miesiącu,

2) za miesiąc, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku od danego płatnika przekroczył kwotę 120.000 zł - 12% od tej części dochodu uzyskanego w tym miesiącu, która nie przekroczyła tej kwoty, i 32% od nadwyżki ponad kwotę 120.000 zł,

3) za miesiące następujące po miesiącu, o którym mowa w pkt 2 - 32% dochodu uzyskanego w danym miesiącu od danego płatnika.

Warto zaznaczyć, że nie zawsze przekroczenie przez dochód pracownika pierwszego progu podatkowego oznacza, iż pracodawca będzie stosował 32% stawkę podatku. Zastosowanie niższej stawki podatkowej niż wskazywałaby wysokość pracowniczego dochodu, jest możliwe po spełnieniu warunków określonych w art. 32 ust. 3 pkt 2 updof. W myśl tego przepisu podatnik, który przewiduje, że jego dochody w danym roku przekroczą kwotę 120.000 zł, może złożyć pracodawcy oświadczenie dotyczące pobierania przez cały rok zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 12%. Przy czym pobór takiej zaliczki jest możliwy, gdy pracownik za dany rok zamierza opodatkować dochody łącznie z małżonkiem lub na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci, a dochody małżonka lub dziecka, które łączy się z dochodami podatnika, nie przekraczają 120.000 zł. Omawiane oświadczenie może być złożone przez pracownika na druku PIT-2 lub w inny sposób przyjęty u danego płatnika, a płatnik uwzględnia je najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym je otrzymał.

Obliczając obciążenia podatkowo-składkowe, płatnik powinien pamiętać, że:

• przekroczenie przez dochód pracownika 120.000 zł nie wpływa na stosowanie u niego kwoty zmniejszającej podatek - jeżeli płatnik dotychczas był uprawniony do uwzględniania tej kwoty, to nadal o kwotę tę powinien pomniejszać zaliczki na podatek,
• przy ustalaniu wysokości dochodu na potrzeby określenia limitu 120.000 zł nie bierze się pod uwagę dochodu wolnego od podatku, np. na podstawie ulgi dla młodych, dla powracających z zagranicy, dla rodzin 4+, czy dla seniorów,
• ustalając, czy dochód podatnika przekroczył 120.000 zł, powinien brać pod uwagę wyłącznie jego dochody ze stosunku pracy uzyskane od początku roku w tym zakładzie pracy - nie powinien uwzględniać dochodów podatnika z innych tytułów uzyskanych u siebie, np. z umowy zlecenia czy o dzieło zawartej z własnym pracownikiem; ponadto po przekroczeniu przez dochód z umowy o pracę kwoty 120.000 zł, 32% stawka podatku ma zastosowanie tylko do dochodów pracowniczych,
• u pracownika zatrudnionego w trakcie roku bez znaczenia jest wysokość dochodu osiągniętego w poprzednim zakładzie pracy - uzyskanie przez niego w poprzedniej firmie dochodu w wysokości przekraczającej 120.000 zł nie uprawnia obecnego płatnika do stosowania 32% stawki podatku przy obliczaniu zaliczki na podatek od wynagrodzenia uzyskanego od tego płatnika,
• jako płatnik składek ZUS obowiązany jest również kontrolować, czy nie doszło do przekroczenia rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych; kwota tego ograniczenia w 2024 r. wynosi 234.720 zł - po przekroczeniu tej kwoty zakład pracy jest zobowiązany zaprzestać obliczania i przekazywania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.