Zwolnienie z podatku darowizny pieniędzy w gotówce

Kilka miesięcy temu dziadek przekazał mi darowiznę. Pieniądze otrzymałem w gotówce. Do tej pory sądziłem, że darowizna pieniędzy między członkami rodziny nie podlega w ogóle podatkowi od spadków i darowizn. Niedawno jednak dowiedziałem się, że podatku można uniknąć, tylko jeśli darowiznę zgłosi się do urzędu skarbowego i pieniądze zostaną przekazane na konto bankowe. Czy w związku z tym nie mogę skorzystać ze zwolnienia z podatku, skoro dziadek dał mi pieniądze w gotówce?

Wszystko zależy od okoliczności sprawy. Darowizna pieniędzy (również w rodzinie) podlega podatkowi od spadków i darowizn. Członkowie najbliższej rodziny mogą jednak skorzystać ze zwolnienia podatkowego i ostatecznie nie płacić żadnego podatku. Uprawnienie to przysługuje, gdy obdarowany należy do tzw. zerowej grupy podatkowej (m.in. zstępny darczyńcy). Kluczowe jest dokonanie przez obdarowanego zawiadomienia o darowiźnie w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Wykorzystać do tego celu należy urzędowy formularz SD-Z2. Ponadto, gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę 9.637 zł, konieczne jest udokumentowanie otrzymania środków. Można tego dokonać dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym. Tak stanowi art. 4a ust 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2019 r. poz. 1813).

W praktyce może budzić wątpliwości to, w jakiej formie powinny być przekazane środki tytułem darowizny, aby móc skorzystać ze zwolnienia. Nie w każdej jednak sytuacji konieczny jest przelew na konto. Przepis określa rodzaje rachunków, na które mają trafić środki przekazanego tytułem darowizny (poza dopuszczeniem instytucji przekazu pocztowego). Powyższe oznacza zatem, że środki pieniężne mogą zostać np. wpłacone gotówką na rachunek bankowy w kasie banku.

Interpretując powołany przepis, niejednokrotnie zawęża się krąg osób, od których środki mają być fizycznie przekazane. Przepis nie ogranicza tego kręgu podmiotowego. Nie jest więc tak, że środki muszą być przelane z rachunku darczyńcy na rachunek obdarowanego. Czy też, że muszą być wpłacone w kasie banku gotówką i to wyłącznie przez darczyńcę. Przepisy należy interpretować również przy użyciu wykładni celowościowej. Bez znaczenia będzie, kto robił przelew i wpłacał środki w banku. Ważne, aby było jasno sprecyzowane, od kogo dokładnie darowizna pochodzi i na czyją rzecz została dokonana.