Ustalanie wysokości opłaty cukrowej

Od 2021 r. obowiązuje opłata cukrowa. Czy dotyczy ona wszystkich napojów? W jaki sposób ustala się jej wysokość?

Tzw. opłatę cukrową wprowadziła ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku z promocją prozdrowotnych wyborów konsumentów (Dz. U. z 2020 r. poz. 1492 ze zm.).

Obowiązek regulowania opłaty ciąży na osobie fizycznej, osobie prawnej oraz jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej będącej:

1) podmiotem sprzedającym napoje do punktów sprzedaży detalicznej albo prowadzącym sprzedaż detaliczną napojów w przypadku: producenta, podmiotu nabywającego napoje w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub importera napoju,

2) zamawiającym, w przypadku gdy skład napoju objętego opłatą stanowi element umowy zawartej przez producenta, a dotyczącej produkcji tego napoju dla zamawiającego.

Opłata cukrową objęte zostały napoje z dodatkiem:

cukrów (monosacharydów, disacharydów środków spożywczych zawierających te substancje),
substancji słodzących, o których mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1333/2008/WE, chodzi tu np. o ksylitol, sorbitol, aspartam,
kofeiny lub tauryny.

Ustawodawca przewidział jednocześnie listę produktów wyłączonych z opłaty cukrowej. Są to napoje:

będące wyrobami medycznymi w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 38 ustawy o wyrobach medycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 186 ze zm.),
będące suplementami diety w rozumieniu art. 3 ust. 3 pkt 39 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2020 r. poz. 2021 ze zm.),
będące żywnością specjalnego przeznaczenia medycznego, preparatami do początkowego żywienia niemowląt, preparatami do dalszego żywienia niemowląt, o których mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr 609/2013/UE z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie żywności przeznaczonej dla niemowląt i małych dzieci oraz żywności specjalnego przeznaczenia medycznego i środków spożywczych zastępujących całodzienną dietę (...),
będące wyrobami akcyzowymi w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 722 ze zm.),
w których udział masowy soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego wynosi nie mniej niż 20% składu surowcowego oraz zawartość cukrów jest mniejsza lub równa 5 g w przeliczeniu na 100 ml napoju,
będące roztworami węglowodanowo-elektrolitowymi, o których mowa w rozporządzeniu Komisji nr 432/2012/UE z dnia 16 maja 2012 r. ustanawiającym wykaz dopuszczonych oświadczeń zdrowotnych dotyczących żywności, innych niż oświadczenia odnoszące się do zmniejszenia ryzyka choroby oraz rozwoju i zdrowia dzieci, w których zawartość cukrów jest mniejsza lub równa 5 g w przeliczeniu na 100 ml napoju,
będące wyrobami, w których na pierwszym miejscu w wykazie składników znajduje się mleko albo jego przetwory, niezależnie od ich sklasyfikowania w PKWiU.

Opłata cukrowa jest sumą dwóch wartości, stałej i zmiennej. Wynosi ona:

0,50 zł opłaty stałej - za zawartość cukrów w ilości równej lub mniejszej niż 5 g w 100 ml napoju lub za zawartość (w jakiejkolwiek ilości) co najmniej jednej substancji słodzącej,
0,05 zł opłaty zmiennej - za każdy gram cukrów powyżej 5 g w 100 ml napoju

w przeliczeniu na litr napoju.

Dodatkowo napoje zawierające dodatek kofeiny lub tauryny objęte są opłatą w wysokości 0,10 zł w przeliczeniu na litr napoju. Suma opłat składowych nie może wynieść więcej niż maksymalnie 1,2 zł w przeliczeniu na 1 litr napoju.

Natomiast niższa opłata obejmuje napoje zawierające powyżej 5 g cukrów w 100 ml:

w których udział masowy soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego wynosi nie mniej niż 20% składu surowcowego,
będące roztworami węglowodanowo-elektrolitowymi, np. napoje izotoniczne.

Te napoje objęte są wyłącznie zmienną częścią opłaty - 0,05 zł za każdy gram cukru powyżej 5 g w 100 ml napoju.

Przy obliczeniu opłaty zawartość cukrów w 100 ml napoju zaokrągla się w górę do pełnego grama.

**Przykładowe wyliczenia opłaty w zależności od składników napoju**
Zawartość substancji w 100 napoju	Zawartość cukru lub substancji słodzącej <= 5 g	Zawartość cukrów > 5 g	Zawartość tauryny lub kofeiny	Wysokość opłaty od litra napoju
3 g cukru	0,50 zł	-	-	0,50 zł
substancja słodząca + kofeina	0,50 zł	-	0,10 zł	0,60 zł
substancja słodząca + 20 g cukru + tauryna	0,50 zł	15 × 0,05 zł = 0,75 zł	0,10 zł	1,35 zł - opłata maksymalna 1,2 zł