A A A

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 2 (865) z dnia 10.01.2015

Przewłaszczenie na zabezpieczenie - kto płaci podatek od nieruchomości?

Osoba fizyczna zaciągnęła pożyczkę w instytucji finansowej. Dla jej zabezpieczenia dokonała przewłaszczenia swojej nieruchomości na rzecz pożyczkodawcy. Nieruchomość pozostała jednak dalej w wyłącznym posiadaniu pożyczkobiorcy. Kto i w jakiej wysokości ma płacić podatek od nieruchomości?

Przewłaszczenie na zabezpieczenie polega na zabezpieczeniu wierzytelności poprzez przeniesienie na wierzyciela własności oznaczonej rzeczy z równoczesnym jego zobowiązaniem do korzystania z niej w sposób określony w umowie i do powrotnego przeniesienia własności rzeczy na dłużnika, po zaspokojeniu zabezpieczonej wierzytelności. Przewłaszczenie rzeczy w celu zabezpieczenia nie następuje z zamiarem trwałego wyzbycia się jej własności. Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie nie została uregulowana w prawie polskim poza jednym wypadkiem określonym w ustawie Prawo bankowe (art. 101). Umowa o przewłaszczenie nieruchomości na zabezpieczenie należy do katalogu umów nienazwanych zawieranych na podstawie art. 353¹ Kodeksu cywilnego. Dopuszczalność zawierania tego typu umów w przeszłości była kwestionowana; obecnie przyjmuje się, iż umowy o przewłaszczenie nieruchomości na zabezpieczenie są w pełni dopuszczalne (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 29 maja 2000 r., sygn. akt III CKN 246/00 OSNC 2000/11/213 oraz w wyroku z 8 marca 2002 r., sygn. akt III CKN 748/00 OSNC 2003/3/33).

Podatnikiem podatku od nieruchomości jest w pierwszym rzędzie jej właściciel. Ponieważ obowiązek podatkowy w tym podatku wygasa z końcem miesiąca, w którym ustały okoliczności uzasadniające ten obowiązek, a powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku, osoba przenosząca własność nieruchomości tytułem zabezpieczenia pożyczki będzie płacić podatek do końca miesiąca, w którym zawarto umowę przewłaszczenia, a pożyczkodawca od miesiąca następnego (art. 6 ust. 1 i 4 u.p.o.l.). Jeśli idzie o stawkę podatku, to nieruchomość znajdującą się w posiadaniu przedsiębiorcy, jako związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej, opodatkowuje się stawką maksymalną (art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. a) i pkt 2 lit. b) u.p.o.l.). Z pytania wynika jednak, że nowy właściciel, będący przedsiębiorcą, pozostawił przewłaszczoną nieruchomość w wyłącznym posiadaniu byłego właściciela, osoby fizycznej, która nie prowadzi działalności gospodarczej. W tej sytuacji, skoro nieruchomość nie znajduje się w posiadaniu przedsiębiorcy, firma pożyczkowa powinna płacić, jako właściciel, podatek z zastosowaniem stawki niższej, przewidzianej dla pozostałych gruntów i budynków.