Problemy z opodatkowaniem farm wiatrowych

W wyniku nowelizacji ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych od 1 stycznia br. zmieniła się podstawa opodatkowania podatkiem od nieruchomości farm wiatrowych. Zmiana ta przełożyła się na znaczący wzrost tego podatku, uderzając w inwestorów energii odnawialnej. Ministerstwo Energii po wielu interwencjach zauważyło ten problem i przygotowało projekt zmian w ustawie o odnawialnych źródłach energii.

Do 2017 r. opodatkowane części farmy wiatrowej

Wraz ze wzrostem inwestycji w odnawialne źródła energii i pojawieniem się farm wiatrowych uwidocznił się też problem z opodatkowaniem ich podatkiem od nieruchomości. Problem istotny zarówno dla inwestorów, jak i dla gmin, które są beneficjentami tego podatku. Sprowadzał się on do tego, czy podatek ten powinien być pobierany tylko od wartości fundamentu i wieży wiatraka, czy też od całości farmy wiatrowej łącznie z elementami technicznymi, jak np. turbiny. NSA w wyroku z dnia 25 listopada 2010 r. (sygn. akt II FSK 1382/09) stwierdził, że "Urządzenia techniczne służące bezpośrednio wytwarzaniu energii elektrycznej, takie jak generator (turbina), wirnik ze skrzydłami, skrzynia biegów, komputer sterujący, transformator, rozdzielnia energetyczna, instalacja alarmowa zdalnego sterowania nie mogą być przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości". Przyjęta linia orzecznicza oznaczała, że w odniesieniu do elektrowni wiatrowych za budowlę podlegającą opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane uznawano jedynie obiekty budowlane i części budowlane urządzeń technicznych, to jest fundamenty, maszty, wieże, słupy przyłącza, a nie całość elektrowni wiatrowej.

Podatek od całości budowli

Ten stan rzeczy uległ zmianie z dniem 1 stycznia 2017 r. na mocy ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych. Art. 2 pkt 1 tej ustawy wprowadził nową definicję elektrowni wiatrowej. Zgodnie z nią jest to budowla w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, składająca się co najmniej z fundamentu, wieży oraz elementów technicznych, o mocy większej niż moc mikroinstalacji w rozumieniu art. 2 pkt 19 ustawy o odnawialnych źródłach energii. Jednocześnie w art. 3 pkt 3 ustawy - Prawo budowlane, zawierającym definicję pojęcia "budowla", zrezygnowano z podziału elektrowni wiatrowych na części budowlaną i niebudowlaną, a w załączniku do tej ustawy umieszczono elektrownie wiatrowe obok dotychczas wpisanych obiektów w postaci wolno stających kominów i masztów, określając je pod względem klasyfikacji jako budowle. Wprowadzenie do porządku prawnego tych zmian spowodowało znaczący wzrost wysokości podatku od nieruchomości w przypadku farm wiatrowych. Przy czym zmiany w zakresie opodatkowania podatkiem od nieruchomości elektrowni wiatrowych nastąpiły faktycznie od dnia 1 stycznia 2017 r. z uwagi na brzmienie art. 17 ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, zgodnie z którym do dnia 31 grudnia 2016 r. podatek od nieruchomości dotyczący elektrowni wiatrowych ustalało się i pobierało zgodnie z przepisami obowiązującymi przed dniem wejścia w życie tej ustawy.

Niektórzy inwestorzy próbowali kwestionować dokonane na tej podstawie w 2017 r. wymiary podatku od nieruchomości. Niestety, bez skutku. Sądy bezwzględnie stały po stronie gmin i orzekały na ich korzyść. Przykładowo WSA w Gorzowie Wlkp. w wyroku z dnia 5 kwietnia 2017 r. (sygn. akt I SA/Go 95/17) stwierdził, że od 1 stycznia 2017 r. elektrownia wiatrowa "w całości", a nie tylko jako część budowlana (fundament i maszt) urządzenia technicznego stanowi budowlę w rozumieniu art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego i jako taka podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.

Stawka podatku od nieruchomości dla budowli wynosi obecnie 2%.

Przywrócenie poprzedniego stanu

Obwiązująca ustawa o podatkach i opłatach lokalnych staje się niejako "ofiarą" zmian w innych ustawach, zwłaszcza przy odesłaniach do ustawy Prawo budowlane. Ministerstwo Energetyki na skutek sygnałów otrzymywanych od środowisk inwestorów energii odnawialnej zauważyło błąd w przepisach obowiązujących od 1 stycznia br. i postanowiło wprowadzić zmiany mające na celu przywrócenie uprzednio obowiązujących, korzystniejszych zasad opodatkowania farm wiatrowych. Ministerstwo podnosi, że celem zmiany wprowadzonej w definicji budowli zawartej w Prawie budowlanym oraz w załączniku do tej ustawy, nie była zmiana w opodatkowaniu elektrowni wiatrowych podatkiem od nieruchomości. Obecnie więc trwają prace nad ustawą o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw.

Projekt nowelizacji przewiduje przede wszystkim zmiany dotyczące art. 3 pkt 3 ustawy - Prawo budowlane, zawierającego definicję budowli oraz dotyczące załącznika do tej ustawy. Zmiana ta automatycznie spowoduje modyfikację w zakresie przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości na podstawie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Fakt ten będzie miał wpływ na wysokość opodatkowania podatkiem od nieruchomości elektrowni wiatrowych, gdyż podatek ten będzie pobierany wyłącznie od ich części budowlanych, nie zaś od całości budowli. Zmiany w opodatkowaniu elektrowni wiatrowych nastąpią od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ustawa wejdzie w życie.

Obecnie projekt omawianej ustawy trafił do uzgodnień i konsultacji publicznych.

budowla - każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także części budowlane urządzeń technicznych oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 20.05.2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 961)

Ustawa z dnia 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 716 ze zm.)

Ustawa z dnia 7.07.1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2017 r. poz. 1332)