Kolejna nowelizacja ustawy o VAT planowana od 1 kwietnia 2015 r.

Dopiero na 1 kwietnia 2015 r. przesunięto termin wejścia w życie wielu istotnych zmian w ustawie o VAT. Według projektu z dnia 7 listopada 2014 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo zamówień publicznych, planowane zmiany mają na celu przede wszystkim dostosowanie przepisów ustawy o VAT do prawa unijnego wynikającego z wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W projekcie założono modyfikację załącznika nr 11 do ustawy o VAT, zawierającego katalog towarów, wobec których stosuje się mechanizm odwrotnego obciążenia w rozliczeniach podatku VAT.

Odwrotnym obciążeniem zostaną objęte następujące towary:

1) towary z kategorii stali, zaklasyfikowane do PKWiU 24.33.20.0 "Arkusze żeberkowane ze stali niestopowej",

2) złoto w postaci surowca lub półproduktu (o próbie 325 tysięcznych lub większej) oraz złoto inwestycyjne w sytuacji gdy podatnik skorzystał z opcji opodatkowania,

3) telefony komórkowe, w tym smartfony, komputery przenośne takie jak: tablety, notebooki, laptopy, itd. oraz konsole do gier wideo.

Projekt zakłada także zawężenie stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia tylko do sytuacji, gdy nabywcą tych towarów będzie podatnik VAT czynny. Weryfikację statusu nabywcy ułatwi wprowadzana baza on-line, za pomocą której będzie można potwierdzić status podatników zarejestrowanych jako podatników VAT czynnych.

W uzasadnieniu do projektu zmian do ustawy o VAT wskazano, iż w przypadku nabycia towarów o niewielkiej wartości, których dostawa objęta jest mechanizmem odwrotnego obciążenia, ryzyko wystąpienia nadużyć jest niskie. Zaproponowano w związku z tym ustanowienie progu kwotowego (20.000 zł), po przekroczeniu którego znajdowałby zastosowanie mechanizm odwrotnego obciążenia.

W sytuacji gdy podatnik oprócz działalności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT wykonuje również działalność pozostającą poza zakresem podatku VAT, zaproponowano wskazanie przykładowych sposobów określania przez podatnika proporcji odliczania podatku naliczonego. W projekcie założono także możliwość uzgodnienia przez podatnika z organami podatkowymi najbardziej reprezentatywnego dla specyfiki prowadzonej działalności i dokonywanych nabyć sposobu określenia proporcji odliczania podatku naliczonego.

Projekt uwzględnia również doprecyzowanie zasad postępowania w przypadku zmiany zakresu wykorzystywania zakupionych towarów i usług do działalności podlegającej opodatkowaniu VAT (zasad dokonywania korekt).

Ustalony przez podatnika – na podstawie ustawy czy w wyniku uzgodnień z naczelnikiem urzędu skarbowego – zakres wstępnego odliczenia podatku naliczonego w niektórych przypadkach będzie podlegał dalszej modyfikacji.

Zgodnie z projektem zmian do ustawy o VAT wprowadzone mają być regulacje zobowiązujące sprzedawców do składania naczelnikowi urzędu skarbowego informacji podsumowujących w obrocie krajowym, zawierających zbiorcze informacje o dokonanych przez nich transakcjach objętych odwrotnym obciążeniem, z tytułu których podatek powinien rozliczyć nabywca. Informacje te mają być składane za okresy rozliczeniowe, w których powstanie obowiązek podatkowy, w terminach przewidzianych dla złożenia przez podatnika deklaracji podatkowych, o których mowa w art. 99 ust. 1–3 ustawy o VAT.

Informacja podsumowująca zawierać powinna następujące dane:

1) nazwę lub imię i nazwisko podatnika składającego informację podsumowującą w obrocie krajowym oraz jego NIP,

2) nazwę lub imię i nazwisko oraz NIP podatnika nabywającego towary lub usługi,

3) łączną wartość dostaw towarów oraz świadczonych usług, dla których podatnikiem jest nabywca – w odniesieniu do poszczególnych kontrahentów.

W sytuacji zmiany wartości dostaw towarów lub świadczonych usług, objętych odwrotnym obciążeniem, podatnik będzie miał obowiązek skorygować te wartości w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, za który dokonywana będzie korekta podstawy opodatkowania w deklaracji podatkowej. Jeżeli zatem korekta dotyczyć będzie okresu, za który już zostanie złożona informacja podsumowująca, podatnik będzie musiał dokonać niezwłocznie korekty tej informacji.

Informacje podsumowujące w obrocie krajowym, analogicznie jak deklaracje dla podatku od towarów i usług, będą mogły być składane za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Obowiązujące przepisy regulujące zagadnienie tzw. ulgi na złe długi nie przewidują możliwości skorzystania przez wierzyciela z ww. ulgi w przypadku, gdy dłużnik jest w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, podczas gdy dłużnik w takiej sytuacji ma obowiązek dokonania korekty. Zasada ta ulegnie zmianie, bowiem w przypadku gdy dłużnik będzie pozostawał na koniec miesiąca, w którym upływa 150. dzień od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze, w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji wyłączony zostanie obowiązek dokonania przez niego korekty podatku naliczonego.

Zgodnie z założeniami przyjętymi w projekcie, planowane jest także odstąpienie od warunku dotyczącego braku możliwości skorzystania z ulgi na złe długi przez podatnika (wierzyciela) w przypadku istnienia pomiędzy nim a dłużnikiem powiązań o charakterze rodzinnym lub z tytułu przysposobienia, kapitałowym, majątkowym lub wynikających ze stosunku pracy. Istnienie tych powiązań nie będzie już zatem stanowiło przeszkody w skorzystaniu przez wierzyciela z ulgi na złe długi.

W odniesieniu do obrotu towarami wrażliwymi takimi jak niektóre wyroby stalowe (nieobjęte systemem odwrotnego obciążenia), paliwami, złotem nieobrobionym, od dnia 1 października 2013 r. wprowadzono instytucję odpowiedzialności podatkowej nabywcy za zobowiązania podatkowe w VAT sprzedawcy w zakresie dostaw tych towarów (wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy o VAT). W odniesieniu do podatników dokonujących dostaw tych towarów wprowadzono także obowiązek miesięcznego rozliczania podatku VAT.

Projekt zakłada wyłączenie z załącznika nr 13 do ustawy o VAT złota w postaci surowca lub półproduktu o próbie 325 tysięcznych lub większej w związku z objęciem tej kategorii towaru odwrotnym obciążeniem oraz dodanie do tego załącznika srebra i platyny w postaci surowca lub półproduktu. Zatem zgodnie z nowym brzmieniem poz. 12 tego załącznika odpowiedzialnością solidarną będą objęte transakcje, przedmiotem których będzie złoto nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku o próbie mniejszej niż 325 tysięcznych.

Zakres ww. regulacji dla złota obejmował będzie również złoto o próbie mniejszej niż 325 tysięcznych platerowane platyną nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu oraz części biżuterii i części pozostałych wyrobów jubilerskich ze złota o próbie mniejszej niż 325 tysięcznych, tj. niewykończone lub niekompletne wyroby jubilerskie i wyraźne części biżuterii, w tym pokrywane lub platerowane metalem szlachetnym, sklasyfikowane w odpowiednich grupowaniach PKWiU (towary wymienione w poz. 16 i 17 załącznika nr 13 do ustawy o VAT).

Na podstawie obowiązujących obecnie przepisów nabywca wyłączony jest z odpowiedzialności solidarnej jeżeli nabył towary od podmiotu wymienionego na dzień dokonania dostawy towarów w prowadzonym przez Ministra Finansów w formie elektronicznej i opublikowanym w Biuletynie Informacji Publicznej wykazie podmiotów, które złożyły kaucję gwarancyjną.

Wysokość złożonej kaucji odpowiadać musi co najmniej jednej piątej kwoty podatku należnego przypadającej na dostawy towarów dokonane w danym miesiącu na rzecz danego podatnika lub wynosić musi co najmniej 3 mln zł.

Kaucję gwarancyjną może złożyć podmiot dokonujący dostawy towarów, o których mowa w załączniku nr 13 do ustawy, nieposiadający zaległości podatkowych. Kaucja ta stanowi zabezpieczenie zapłaty podatku w związku z dokonywaniem dostaw ww. towarów.

Projektowana ustawa wprowadza zróżnicowanie wysokości kaucji gwarancyjnej w zależności od tego, czy podatnik dostarcza paliwa, czy inne wrażliwe towary. Zaproponowano podniesienie minimalnej i maksymalnej wysokości kaucji gwarancyjnej dla podatników dostarczających paliwa odpowiednio do 1 mln zł i 10 mln zł.

Złożenie kaucji w wysokości 10 mln zł przez podmiot dokonujący dostaw paliw pozwalałoby pozostać mu w wykazie podmiotów, które złożyły kaucję gwarancyjną, bez względu na wielkość dokonywanej sprzedaży towarów wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy o VAT, a ponadto zwalniałoby nabywcę od odpowiedzialności solidarnej bez względu na wielkość zakupów w danym miesiącu towarów wymienionych w tym załączniku.

W projektowanej ustawie zaproponowano także dodanie odpowiednich przepisów regulujących kwestie związane z oprocentowaniem, jakie będzie przysługiwać podmiotom składającym kaucję gwarancyjną w formie depozytu pieniężnego. Stawka odsetek będzie równa 30% stopy depozytowej ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim.

Odsetki będą naliczane od dnia przyjęcia kaucji w formie depozytu pieniężnego do dnia jej zwrotu lub przeznaczenia na pokrycie zaległości. Przewiduje się jednorazowy zwrot oprocentowania z chwilą dokonania przez naczelnika urzędu skarbowego zwrotu kaucji gwarancyjnej i stosowanie do oprocentowania analogicznych zasad jak do kwoty kaucji gwarancyjnej. Kwota odsetek będzie określana w postanowieniu w sprawie zwrotu kaucji gwarancyjnej,

W ustawie o VAT dodany zostanie także przepis art. 105d, w myśl którego w przypadku zmiany właściwości urzędu skarbowego w zakresie rozliczania podatku VAT, urzędem właściwym w zakresie kaucji gwarancyjnej (przyjęcia, przedłużenia terminu ważności, zmiany wysokości, zmiany formy i zwrotu kaucji gwarancyjnej oraz usunięcia lub wpisania podmiotu do wykazu) będzie "nowy" urząd skarbowy. Naczelnik urzędu skarbowego właściwy przed zmianą, będzie musiał przekazać niezwłocznie naczelnikowi urzędu skarbowego właściwego po zmianie, kaucję gwarancyjną danego podmiotu wraz z oprocentowaniem.